بهترین زمان پسته برای مصرف روزانه چه ساعتی است

وقتی صحبت از بهترین زمان پسته به میان می‌آید، باید عوامل متعددی را مد نظر قرار داد تا بتوان به نتیجه‌ای دقیق و کاربردی رسید. تعیین این زمان بسته به این دارد که هدف شما برداشت پسته، کاشت بذر، برداشت از درخت یا حتی مصرف آن باشد. اهمیت دانستن بهترین زمان پسته نه تنها در صنعت کشاورزی بلکه در بازار فروش داخلی و صادرات هم محسوس است. این موضوع برای باغداران، کشاورزان و مشتریان عادی یک دغدغه مهم و تاثیرگذار محسوب می‌شود.

عوامل موثر بر تعیین بهترین زمان پسته

یکی از کلیدی‌ترین عوامل تعیین‌کننده در این موضوع، شرایط آب و هوایی منطقه‌ای است که پسته در آن رشد می‌یابد. معمولا آب و هوای گرم و خشک برای رشد پسته ایده‌آل است. در عین حال، اختلاف دما بین شب و روز و میزان آبیاری نیز تاثیر مستقیمی بر زمان برداشت خواهند داشت.

از سوی دیگر، نوع رقم پسته نیز بر بهترین زمان پسته تاثیر می‌گذارد. برخی ارقام زودرس‌تر هستند و برخی دیگر دیرتر می‌رسند. بنابراین، شناخت رقم محصول برای برنامه‌ریزی درست ضروری است.

رابطه رشد میوه پسته و بهترین زمان برداشت آن

رشد میوه پسته طی چندین مرحله انجام می‌شود. از زمان گل‌دهی درخت تا زمانی که مغز پسته کاملا پر شده و پوست آن جدا می‌شود، چند ماه طول می‌کشد. اغلب باغداران برای به‌دست آوردن محصول باکیفیت، منتظر می‌مانند تا بیشتر پسته‌ها پوست سبز دور مغز را شکافته و مغز کامل درونشان پر شود.

معمولا بهترین زمان پسته زمانی است که حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد پسته‌ها پوست‌شان به طور کامل باز شده باشد. در این مقطع، مغز پسته کامل و خوشمزه است و کیفیت فوق‌العاده‌ای برای مصرف یا صادرات دارد.

بهترین ماه برای برداشت پسته در ایران

در ایران عمدتا برداشت پسته از اواخر مرداد تا اواسط مهر انجام می‌شود. این بازه زمانی به نوع رقم، شرایط آب و هوایی و میزان بارش بستگی دارد. در مناطق گرمسیر مثلا کرمان، برداشت پسته ممکن است زودتر آغاز شود، ولی مناطق سردتر یا با ارتفاع بالاتر شاهد تاخیری جزئی در برداشت خواهند بود.

بهترین زمان پسته از نظر متخصصان کشاورزی زمانی است که علاوه بر مغزگیری کامل، دانه‌های پسته پوک نباشد و رطوبت میوه در حد مطلوب باشد. تاخیر بیش از حد باعث باز شدن پوست و حتی ریزش پسته روی زمین می‌شود که موجب کاهش سود اقتصادی خواهد شد.

شناخت زمان دقیـق توسط رنگ و ظاهر پسته

ظاهر میوه پسته نشانه مهمی برای تعیین بهترین زمان پسته است. وقتی رنگ پوست استخوانی پسته سفید و رنگ پوسته بیرونی به حالت سبز یا کمی زرد مایل شود، وقت برداشت نزدیک است. البته ترک برداشتن پوست استخوانی نشانه بلوغ کامل محصول است.

تاثیر آب و هوا روی بهترین زمان پسته

گرما و خشکی بیشتر مناطق پسته‌خیز باعث سریع‌تر رسیدن محصول می‌شود. با گرم شدن زودهنگام هوا، پسته‌ها سریع‌تر به مرحله برداشت رسیده و به همان نسبت زودتر باید از درخت جمع شوند. کم‌آبی یا بارندگی غیرمترقبه نیز می‌تواند روند رسیدن محصول را دچار اختلال کند.

در سال‌هایی که هوا خنک‌تر باشد، فصل برداشت کمی به تاخیر می‌افتد. این موضوع برای باغدارانی که به صادرات یا فروش فصلی فکر می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد تا محصول به‌موقع وارد بازار شود و بازده اقتصادی حداکثری داشته باشد.

آفات و تاثیرشان روی تعیین بهترین زمان پسته

حضور آفات یا بیماری‌های درختان پسته نیز می‌تواند بهترین زمان پسته را تغییر دهد. برخی آفات مانند پسیل، شیره پسته را می‌مکند و در صورت طغیان آفت، مجبور می‌شویم برداشت را جلو بیندازیم تا خسارت اقتصادی به حداقل برسد.

گاهی نیز وجود بیماری‌های قارچی بعد از باران‌های نابهنگام باعث ضعف پوست پسته و خراب شدن بخشی از محصول می‌شود. در این شرایط اغلب توصیه می‌شود که برداشت زودتر انجام شود تا کیفیت باقی‌مانده محصول از دست نرود.

نقش تغذیه و کوددهی در بهترین زمان پسته

تغذیه درست و به موقع از عوامل کلیدی در تعیین بهترین زمان پسته است. اگر کوددهی به موقع صورت گیرد، درختان پسته زودتر قوت می‌گیرند و میوه‌دهی مناسب‌تری خواهند داشت. خصوصا کودهای پتاس، آهن و فسفر در پرشدن و بهتر شدن مغز پسته نقش بسزایی دارند.

درختانی که تغذیه مناسبی داشته باشند، محصولی یکدست‌تر و با مغز کاملا پر خواهند داد و برداشت در زمان بهینه با سهولت انجام می‌شود. اگر تغذیه ناکافی باشد، یا میوه پوک می‌ماند یا برداشت به تعویق می‌افتد که در هر دو حالت، کیفیت محصول کاهش می‌یابد.

بررسی چرخه فصلی و سالیانه پسته

درخت پسته یک چرخه سالیانه دارد. از شروع رشد جوانه‌ها در بهار، گل‌دهی، بستن میوه، رشد و بزرگ شدن دانه، تا مراحل پایانی که پوسته باز می‌شود. هر بخش از این چرخه نقش خود را در تعیین بهترین زمان پسته دارد و باغداران مجرب با مشاهده علائم رشدی، زمان دقیق را تشخیص می‌دهند.

بهترین زمان پسته برای بازار داخلی و صادرات

زمان مناسب برداشت پسته برای بازار داخلی و صادرات تفاوت‌هایی دارد. برای صادرات، کیفیت، سلامت، میزان مغزپری و یکنواخت بودن محصول اهمیت بیشتری دارد. اغلب خریداران خارجی خواهان پسته‌هایی با درصد بالای مغزپری و کمترین میزان پوکی هستند. بنابراین باغداران باید بهترین زمان پسته را طوری تنظیم کنند که در نقطه اوج کیفیت محصول باشد.

در بازار داخلی، علاوه بر کیفیت، زمان حضور محصول تازه هم مهم است. باغداران تلاش می‌کنند تا همگام با شروع فصل برداشت در سایر مناطق کشور، محصول خود را وارد بازار کنند تا تقاضا، عرضه و قیمت متعادل بماند.

نگهداری پسته پس از برداشت

نگهداری و فرآوری سریع پس از برداشت بسیار مهم است. اگر محصول بلافاصله پس از برداشت فرآوری نشود، خطر آلودگی به آفلاتوکسین وجود دارد. بنابراین برداشت در بهترین زمان پسته پایان کار نیست و پس از آن هم باید دقت کافی به‌خرج داد تا محصول با کیفیت وارد بازار شود.

بهترین زمان پسته برای مصرف کننده

خیلی از مصرف‌کنندگان پسته را تازه دوست دارند. بازار پسته تازه معمولا در اوایل فصل برداشت یعنی شهریور و مهر رونق می‌گیرد. اما برای خشکبار و مصرف طول سال، پسته‌هایی که در بهترین زمان پسته برداشت شده‌ باشند، طعم و کیفیت بهتری خواهند داشت.

مصرف‌کنندگانی که پسته را برای سفره عید یا میهمانی‌ها تهیه می‌کنند، بهتر است از محصولاتی که در زمان درست برداشت و خشک شده‌اند استفاده کنند. این موضوع نه تنها بر طعم بلکه بر ارزش غذایی و ایمنی محصول نیز تاثیر مستقیم دارد.

اهمیت مرغوبیت پسته در بهترین زمان برداشت

پسته‌هایی که به موقع از درخت جدا شوند، مغز نرم‌تر و بدون تلخی دارند. همچنین رنگ مغز این پسته‌ها سبز پررنگ‌تر و پوستشان سفیدتر باقی می‌ماند. این ویژگی‌ها برای خرید عمده یا صادارت بسیار مهم تلقی می‌شوند.

عوامل اقلیمی موثر بر بهترین زمان پسته

اقلیم محل کاشت پسته به شدت تعیین‌کننده زمان رسیدگی و برداشت آن است. مناطقی مانند رفسنجان، دامغان، فردوس و قزوین هرکدام بسته به نوع خاک، آب و هوا، موقعیت جغرافیایی و نوع ارقام، بازه خاصی برای بهترین زمان پسته دارند.

ارتباط مستقیم بین اقلیم و کیفیت نهایی محصول برقرار است. هرچه شرایط آب‌وهوایی بهتر مدیریت شود و تنش‌های دمایی و رطوبتی کاهش یابد، پسته‌ها به صورت هماهنگ‌تر رسیده و برداشت با کیفیت بالاتری انجام می‌شود. در مناطق سردسیر، فصل برداشت همیشه با تاخیر چند هفته‌ای نسبت به مناطق گرمسیر آغاز می‌شود.

حساسیت برداشت نسبت به نوسانات آب و هوا

تغییرات ناگهانی مثل باران بی‌موقع یا افزایش حرارت شدید می‌تواند محصولات رسیده را دچار خسارت کند. به همین دلیل باغداران حرفه‌ای با دقت هواشناسی را دنبال می‌کنند تا بهترین زمان پسته را بدون ریسک و ضرر مالی تعیین کنند.

تفاوت برداشت پسته در انواع مختلف

پسته دارای انواع مختلفی مانند اکبری، احمدآقایی، فندقی و کله‌قوچی است. هر رقم دوره رشد خاص خود را دارد و بهترین زمان پسته نسبت به همین دوره رشد تعیین می‌شود. مثلا اکبری و احمدآقایی کمی دیررس‌تر از فندقی و کله‌قوچی هستند.

آشنایی با زمان رسیدگی هر رقم برای محصول‌دهی بهتر و جلوگیری از افت کیفیت اهمیت زیادی دارد. انتخاب صحیح زمان برداشت برگرفته از آشنایی با نوع پسته و شرایط اقلیمی منطقه است.

عواملی که باعث دیررس یا زودرس شدن پسته می‌شوند

مصرف نکردن آب کافی، تنش گرمایی، کوددهی ناکافی یا آفات می‌تواند رسیدن دانه را به تاخیر اندازد یا زودتر آن را تازه کند. بررسی دقیق و مستمر وضعیت باغ باعث می‌شود باغدار بهترین زمان پسته را برای هر سال به درستی تشخیص دهد.

زمان بهینه برداشت برای پیشگیری از زیان اقتصادی

تاخیر زیاد در برداشت باعث خشکی بیش از حد، افزایش میزان پوسیدگی یا ریزش دانه‌ها به زمین می‌شود. امسال نیز باغدارانی که زود‌تر از موعد برداشت کردند، گزارش دادند که بخش قابل توجهی از پسته‌هایشان پوک یا بی‌کیفیت شده است. هرچه برداشت به موقع‌تر باشد، زیان اقتصادی کمتر خواهد بود.

برعکس، برداشت زودهنگام باعث لیچری شدن مغز و کاهش حجم دانه می‌شود. این موضوع اهمیت انتخاب بهترین زمان پسته را دو چندان می‌کند، چرا که باید بین رسیدگی کامل و پیشگیری از ریزش تعادل برقرار شود.

عواقب برداشت‌ دیر یا زود

برداشت دیرهنگام موجب باز شدن بیش از حد پوسته، افزایش احتمال پوسیدگی یا آفت‌زدگی می‌شود. برداشت زودهنگام نیز مغز را کامل نکرده و ارزش اقتصادی پایین‌تری خواهد یافت. بهترین زمان پسته زمانی است که محصول کاملا پر، با رطوبت مناسب و مغز چسبیده به پوست باشد.

توصیه‌هایی برای باغداران جهت تشخیص بهترین زمان پسته

شمارش تعداد پوسته‌های باز، نمونه‌برداری از دانه‌های مختلف مناطق باغ، بررسی رطوبت مغز و آزمایش از طریق تست فشار از جمله روش‌های علمی برای تعیین زمان برداشت است. توصیه می‌شود باغداران هر سال براساس تجربه و با گرفتن مشاوره تخصصی بهترین زمان پسته را انتخاب نمایند.

مشاهده دوره زمانی اوج برداشت در مناطق مشابه نیز می‌تواند راهنمای مناسبی برای تعیین بهترین زمان پسته باشد. همچنین استفاده از تقویم کشاورزی، راهنمایی گرفتن از مراکز جهاد کشاورزی و شرکت در کارگاه‌های تخصصی بسیار تاثیرگذار است.

نکاتی درباره جمع‌آوری و فرآوری پسته در زمان مناسب

جمع‌آوری به موقع پسته باید همراه با جدا کردن سریع پوست تر باشد. اگر این کار تاخیر داشته باشد، ریسک آلودگی به سموم قارچی وجود دارد. به علاوه باید بلافاصله محصول را به صورت بهداشتی فرآوری و خشک کرد تا کیفیت و سلامت محصول حفظ شود.

جمع‌بندی

تعیین بهترین زمان پسته به عوامل بسیاری از جمله رقم پسته، شرایط آب و هوایی، تغذیه، کنترل آفات، و هدف از برداشت بستگی دارد. بهترین زمان پسته زمانی است که بیشتر دانه‌ها پوسته باز داشته باشند و مغز آن‌ها کاملا پر و سبز باشد، اما هنوز نریخته و پوسیده نشده باشند. توجه به هشدارهای هواشناسی، مشاوره با افراد مجرب، و نمونه‌گیری میدانی به باغداران کمک می‌کند تا برداشت را در زمان ایده‌آل انجام دهند و از بهترین کیفیت محصول و بیشترین ارزش اقتصادی بهره‌مند شوند. برای مطالعه بیشتر در خصوص زمان صحیح برداشت پسته و تاثیر آن بر کیفیت محصول، می‌توانید به منبع مقاله مراجعه کنید.

https://www.nutsford.com/pistachio-harvest-season/

نویسنده دستیار هوش مصنوعی آرتین مرادی

سوالات متداول

چه زمانی پسته را باید برداشت کرد؟

زمانی که ۷۰ تا ۸۰ درصد پسته‌های باغ پوست‌شان باز شده و مغز محصول کامل شده باشد.

آیا بهترین زمان برداشت پسته هر سال ثابت است؟

خیر، این زمان بستگی به شرایط آب و هوایی، رقم پسته، و تغذیه درختان دارد و ممکن است هر سال تغییر کند.